Haec res nondum acta est, sed adhuc est agenda.
Hi fructus nondum sunt percepti, sed sunt percipiendi.
Haec lex nondum lata est, sed est ferenda.
Haec sententia nondum est lata, sed est ferenda.
De hac re nondum est relatum, sed est ___.
Hereditas nondum divisa est, sed est ___.
Haec causa nondum iudicata est, sed est ___.
Causa nondum finita est, sed est ___.
addenda et corrigenda: Quod nondum additum est, est addendum; quod nondum correctum est, est corrigendum
Mutatis mutandis: Quod nondum mutatum est, adhuc est mutandum.
Faustregel:
Verbalformen auf -ndus 3 (insbesondere aber die zahlreichen Formen auf -ndi und -ndum) sind im Deutschen mit "zu + Infinitiv" wiederzugeben.
Bekannte Ausdrücke
animus delinquendi / donandi / nocendi / obligandi / possidendi / turbandi / negotii alieni gerendi / rem sibi habendi
cura avertendi mala futura
ius agendi cum populo / cavendi / donandi / manendi / obligandi / puniendi / respondendi / tacendi
locus standi
illustrandi causa / gratia
actio ad exhibendum
ad audiendum verbum / ad publicandum / ad referendum
Der Dativ des Gerundivs gibt oft den Zweck an (wozu?)
actio communi dividundo (= dividendo)
actio familiae erciscundae
decemviri legibus scribundis (Zehnmännerkollegium zur Abfassung der [12-Tafel-]Gesetze)
(Die Formen auf -undus sind altertümlich.)
Das Gerundium auf -ndo ist als Ablativ eines substantivierten Infinitvs aufzufassen.
z.B.:
agendo
docendo discimus
culpa in eligendo
pactum de contrahendo / de non petendo / de vendendo
Übungssätze
Pacta sunt servanda.
Negativa non sunt probanda.
Argumenta non sunt numeranda, sed ponderanda.
A verbis legis non est recedendum.
Malitiis non est indulgendum.
De gustibus non est disputandum.
Cavendum est, ne maior sit poena quam culpa.
Maximae fortunae minime credendum est.
Credendum est eum, qui ex iustis nuptiis septimo mense natus est, iustum filium esse.
Benignius leges interpretandae sunt, ut voluntas earum conservetur.
In dubiis semper benigniora sunt praeferenda.
Interpretatione legum poenae molliendae sunt potius quam asperandae.
Suscipienda bella sunt ob eam causam, ut sine iniuria in pace vivatur.
Cum a verbis legis non sit recedendum, reus damnandus est.
Cato dixit: "Ceterum censeo Carthaginem delendam (esse)."
Hanc legem mutandam esse censeo.
Nemo negat pacta servanda esse.
Iudex, cum leges benignius interpretandas esse putaret, reum absolvit.
Leges benignius interpretandas esse constat.
Necessitas probandi incumbit illi, qui agit.
Iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum cuique tribuendi.
Libertas est potestas faciendi id, quod iure licet.
Si animum possidendi habuissem, huius rei possessionem acquisivissem.
Prudentia sine iustitia nihil valet ad faciendam fidem.
Obligationibus obstringimur ad dandum aliquid vel faciendum vel praestandum.
Scribere scribendo, discendo discere discis.
Donamus dando, liberando, promittendo.
Reus tacendo causam suam peiorem fecit.
Reus excipiendo fit actor.
In emendo et vendendo naturaliter concessum est, quod pluris sit minoris emere, quod minoris sit pluris vendere et ita invicem se circumscribere. (Dig. 19, 2, 22, 3)
Wortschatzerweiterung
Was bedeutet Division, Nation ?